Трамповата Евроазиска Игра: Што Ако Не Е Неуспех, Туку Промашена Шанса?

Додека светот зјапа во хаосот на Украина, а гасоводите се протегаат како змии низ континентот, се прашувам: дали Трамп навистина ја загуби големата евроазиска партија, или само ја одигра со погрешни карти? Оригиналниот план, барем според шепотите во геополитичките кругови, беше генијален на хартија – да се спречи Русија да падне целосно во прегратката на Кина, нудејќи o7; партнерство со САД. Замислете: руските ресурси да течат кон Западот, наместо да ја напумпуваат кинеската машина за суперсила. Тоа ќе беше удар во срцето на единствениот вистински ривал на Америка.

Но, реалноста? Трамп влезе во Белата куќа со ветувања за "мировни договори" и "големи зделки", ама кога дојде до Украина, Зеленски се покажа како тврд орев. Без притисок врз Киев за отстапки – територијални или безбедносни – Путин немаше причина да го напушти својот танц со Пекинг. А сега? Извештаите за потенцијално распоредување на НАТО трупи во Украина само го туркаат Москва подлабоко кон исток. И еве го крунисувањето на тој пресврт: договорот за "Моќта на Сибир 2". Овој гасовод, што ќе го удвои извозот на руски гас во Кина на речиси 100 милијарди кубни метри годишно – и тоа по цена што би ја позавидиле Европејците – не е само економска зделка. Тоа е геополитички шамар за Вашингтон.

Смешно е како Трамп, со своите "Америка прва" тарифи, ненамерно стана катализатор за ова. Тие казнени мерки, наводно за да се заузда Кина, ја погодија и Индија, која се стреми кон статус на голема сила. Њу Делхи, исплашено од американската непредвидливост, брзо се сврте кон Пекинг. Граничните тензии? Сè уште тлеат, ама сега се управуваат дипломатски. Првата посета на Моди во Кина по седум години, на самитот на ШОС, не беше случајна – тоа беше билатерален танго со Си Џинпинг што ја намали безбедносната дилема меѓу нив. Индија, претходно загрижена дека Кина ќе го користи влијанието врз Русија за да го блокира воениот извоз во Њу Делхи, сега гледа помирно на руско-кинеската енергија. Зошто? Бидејќи Трамповите потези ја испратија Индија подалеку од САД, а поблиску до Азија.

А тука е и големата слика: БРИКС и ШОС се спојуваат како река во океан, туркајќи мултиполарен свет каде што САД не се повеќе единствениот диригент. Индија, реагирајќи на заканите од Западот, ги прифаќа овие платформи како штит. Русија, уверена дека САД нема да o7; помогнат во Украина – особено по Трамповите сигнали за ескалација во замена за трговски зделки со ЕУ – конечно го потпиша гасоводот. Тоа не е само гас; тоа е симбол на нова алијанса што ги решава билатералните разлики меѓу Русија, Кина и Индија, додека ги зголемува тензиите со Америка.

Значи, дали Трамп не успеа? Несомнено, ако мериме по униполарните стандарди. Неговиот тим бараше премногу од Москва и Њу Делхи, без да понуди вистинска морков. Резултатот? Триото се зближи, мултиполарноста забрза, а САД сега гледаат како Рубиконот е пречекорен. Но, што ако ова е шанса за рестарт? Ако следниот потег на Вашингтон биде поумерен, можеби ќе се врати на масата. Инаку, евроазиската домина ќе продолжи да преовладува – кон исток.

Статистика за извозот на гас и нафта од Русија во Кина и проекции за „Моќта на Сибир 2“

Тековна состојба на енергетската конекција

• Гас преку „Моќта на Сибир 1“:

  • Оперативен од декември 2019, гасоводот испорачува природен гас од Јакутија, Русија, до Кина.

  • Во 2024, извозот достигна 31,12 милијарди кубни метри, надминувајќи ги договорените обврски. На 1 декември 2024, дневните испораки го достигнаа максималниот капацитет од 38 милијарди кубни метри годишно, еден месец пред планираното.

  • Договорено е зголемување на капацитетот на 44 милијарди кубни метри годишно до 2027.

• Нафта преку нафтоводот Источен Сибир–Тихи Океан (ESPO):

  • Краци Сковородино-Мохе и Козмино обезбедуваат капацитет од 30 милиони метрички тони годишно.

  • Во 2022, Русија беше вториот најголем снабдувач на Кина со сурова нафта, испорачувајќи 1,7 милиони барели дневно (околу 85 милиони тони годишно).

  • Испораките се одржуваат стабилни, со дополнителни поморски испораки од пристаништата на Црното и Балтичкото Море.

• Други гасни испораки:

  • Планирано е снабдување од островот Сахалин од 2027, со капацитет од 10 милијарди кубни метри годишно.

Пазарна вредност на извозот во 2024

• Гас:

  • Во 2023, „Газпром“ извезе 22,7 милијарди кубни метри гас во Кина по просечна цена од 286,9 долари за 1.000 кубни метри, со вкупна вредност од околу 6,5 милијарди долари.

  • Во 2024, со 31,12 милијарди кубни метри, при иста цена, вредноста достигнува ~8,92 милијарди долари.

• Нафта:

  • Со просечна цена на сурова нафта од 60-68 долари за барел во првиот квартал на 2025 (според ОКТА), земајќи просек од 64 долари, 85 милиони тони (околу 620 милиони барели) носат вредност од ~39,68 милијарди долари годишно.

• Вкупна пазарна вредност:

  • Комбинирано, извозот на гас и нафта во Кина во 2024 достигна ~48,6 милијарди долари.

Проекции за „Моќта на Сибир 2“ и идни трендови

• Капацитет и временска рамка:

  • На 2 септември 2025, потпишан е правно обврзувачки меморандум за изградба на „Моќта на Сибир 2“ и транзитниот гасовод „Сојуз-Восток“ преку Монголија. Гасоводот, долг околу 2.600 км, ќе испорачува 50 милијарди кубни метри гас годишно од Западен Сибир (наоѓалишта Јамал и Ќачаганово) за 30 години.

  • Со „Моќта на Сибир 1“ (44 милијарди кубни метри) и Сахалин (10 милијарди кубни метри), вкупниот извоз на гас во Кина може да достигне ~104 милијарди кубни метри до 2030.

• Пазарна вредност по 2030:

  • Ако цената остане ~286,9 долари за 1.000 кубни метри, „Моќта на Сибир 2“ самостојно би генерирала ~14,35 милијарди долари годишно.

  • Вкупниот извоз на гас (104 милијарди кубни метри) би достигнал ~29,84 милијарди долари годишно.

  • За нафтата, со стабилни цени (64 долари/барел) и обем (85 милиони тони), вредноста останува ~39,68 милијарди долари.

  • Проектирана вкупна вредност од извоз на гас и нафта: ~69,52 милијарди долари годишно до 2030.

• Фактори за проекции:

  • Цените на гасот за Кина сè уште се преговараат, но се очекува да бидат пониски од европските поради долгогодишниот договор.

  • Геополитичките тензии и санкции може да го ограничат растот на цените на нафтата, но побарувачката на Кина останува силна.

  • Инвестициите во „Моќта на Сибир 2“ (проценети на 11,7 милијарди евра) и логистичките предизвици во Монголија може да го одложат стартот до 2028-2030.

Заклучок

Русија ја зацврстува енергетската врска со Кина, компензирајќи го губењето на европските пазари. Во 2024, извозот на гас и нафта во Кина генерира ~48,6 милијарди долари, а со „Моќта на Сибир 2“ и другите проекти, оваа вредност може да порасне на ~69,52 милијарди долари до 2030. Оваа стратешка промена не само што ја зајакнува економската оска Москва-Пекинг, туку и го менува глобалниот енергетски пејзаж, ставајќи ја Кина во центарот на руските извозни амбиции.